Monumentale panden hebben vaak een hoop karakter. Dus het kan te gek zijn om er één te bezitten. Maar het heeft wel wat gevolgen. Daarom geven we antwoord op de vraag: een monument kopen, waar moet ik op letten?
Wat is een monument precies?
Een rijksmonument is een pand dat van algemeen belang is wegens de schoonheid, de betekenis voor de wetenschap of de cultuurhistorische waarde. Vaak zie je op deze panden een schildje hangen waaraan je een rijksmonument kunt herkennen. Er zijn verschillende soorten monumenten, maar in principe zijn ze allemaal beschermd omdat ze een bepaalde culturele waarde hebben. Dus je bent niet helemaal vrij om ermee te doen wat je wilt. Maar er zijn soms ook wat financiële voordelen uit te halen.
Waar moet ik op letten bij een monument kopen?
Nederland kent verschillende soorten monumenten: rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten. En om het eenvoudig te maken – die verschillende type monumenten hebben ook allemaal andere financiële voordelen. Om te achterhalen of een woning een rijksmonument is, kan je zoeken in het monumentenregister van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De regelingen voor provinciale en gemeentelijke monumenten hangen af van, precies, de provincie en de gemeente.
De financiële voordelen van een monument
De onderhoudskosten van een rijksmonument zijn deels aftrekbaar van je inkomstenbelasting. Let wel goed op, want er zijn strikte regels welke kosten wel- of niet aftrekbaar zijn. Via het Nationaal restauratiefonds worden bovendien speciale hypotheken voor monumenten aangeboden, met een lagere rente. De Rijksoverheid vindt het belangrijk dat rijksmonumenten goed onderhouden worden, daarom hebben ze bijvoorbeeld de Subsidieregeling instandhouding monumenten. Zo wordt het makkelijker om je monument te onderhouden.
Een monument heeft geen verplicht energielabel
Het verplichte energielabel voor woningen is niet verplicht voor een rijksmonument, een provinciaal monument en bij een gemeentelijk monument. Dat wil trouwens niet zeggen dat er geen mogelijkheden zijn tot verduurzaming. Vaak zijn er meer mogelijkheden dan je denkt. Je kunt bijvoorbeeld goed isoleren, zonnepanelen aanschaffen, etc. Wij kunnen je eventueel adviseren over verduurzaming.
Rijksmonument: niet zomaar aanpassen
Voor rijksmonumenten zijn de regels landelijk vastgesteld (bij beschermd stads- en dorpsgezicht wordt dit gedaan door de gemeente). In beide gevallen moet je er rekening mee houden dat niet alleen de buitenkant, maar ook de binnenkant is beschermd. Dat houdt bijvoorbeeld in dat je niet zomaar de indeling van de woning kunt veranderen door bijvoorbeeld twee kamers samen te voegen. Of dat je bepaalde delen (zoals een plafond) mag verwijderen of aanpassen. Over het algemeen geldt: behoud gaat voor vernieuwen. Wil je een woning kopen en heb je concrete verbouwingsplannen voor een monument, informeer dan vooraf bij de betreffende gemeente of je gewenste aanpassingen kans maakt op een vergunning. Als je de cultuurhistorische waarde van de woning respecteert, is nog best veel mogelijk.
Geen monument, toch beschermd
Valt je woning onder beschermd stads- en dorpsgezicht dan is je woning zelf geen monument. Maar heb je wel te maken met eisen vanuit de gemeente. Zoals de benaming al aangeeft, gaat het hier vooral om het aanzicht. Dat betekent dat bijvoorbeeld voor aanpassingen aan de gevel (zelfs gewoon het reinigingen van je gevel) je toestemming van de gemeente nodig hebt. En het is geen vanzelfsprekendheid dat je die ook krijgt.
Een monument kopen – neem een aankoopmakelaar mee
Wat je wel en niet kunt doen, wordt per monument bekeken. Daarnaast is het ook afhankelijk van de regelgeving van de gemeente of provincie. Een goede, lokale aankoopmakelaar is op de hoogte van de regels, en kent vaak de monumentale panden in een gemeente al. Hij of zij kan je helpen met informatie, maar ook met het aanvragen van vergunningen. Een toegevoegde waarde wanneer je een monument wilt kopen!
